Co to jest edukacja seksualna?

Edukacja seksualna, szczególnie dla osób mających wątpliwości co do zasadności istnienia tego przedmiotu w szkołach, kojarzy się z nauką o seksie. Całościowa edukacja seksualna obejmuje jednak oprócz tego szereg innych tematów. W ostatnich latach najbardziej rzetelnym źródłem wiedzy o edukacji seksualnej wydają się być wytyczne wydawane przez WHO, UNESCO i inne organizacje międzynarodowe. Jak definiują one edukację seksualną? Co wchodzi w jej skład?

Definicja edukacji seksualnej

Według „Międzynarodowych Wytycznych w Zakresie Edukacji Seksualnej” opublikowanej przez m.in. UNESCO, edukacja seksualna to „dostosowany do wieku i kultury sposób nauczania o płci i związkach, dostarczający dokładnych, realistycznych, nieosądzających informacji. Edukacja seksualna zapewnia możliwość »badania«własnych wartości i postaw, umożliwia zdobycie umiejętności podejmowania decyzji, komunikowania się i zmniejszenia ryzyka w odniesieniu do wielu aspektów seksualności”. W tradycyjnym podejściu edukacja seksualna ogranicza się często do poznawania fizjologii człowieka, różnic płciowych, tematu reprodukcji oraz ryzyka związanego z seksem (niechciana ciąża, choroby weneryczne). Często jest to edukacja seksualna typu I (typu A), czyli promująca przedmałżeńską abstynencję seksualną. Obecnie mówi się jednak o edukacji seksualnej raczej jako nauce o seksualności, nie o seksie – poruszane są nie tylko fizyczne, ale też psychologiczne i społeczne aspekty seksualności. Takie podejście do edukacji seksualnej nazywamy edukacją typu II/III lub B/C. Obejmuje ona też takie tematy, jak pozytywny obraz własnego ciała, orientacja seksualna, przyjemność płynąca z seksu, związki i komunikacja interpersonalna, rodzina. Seks jest nie czymś, co jest tematem tabu i przed czym trzeba przestrzegać dzieci, a integralną częścią dorosłego życia, do którego zostają przygotowywane.

Międzynarodowe wytyczne dotyczące edukacji seksualnej

Wytyczne dotyczące edukacji seksualnej powstały w odpowiedzi na potrzeby, jakie wystąpiły w ostatnich latach. Konieczne okazało się wprowadzenie jednolitych zasad, na których powinno bazować wprowadzanie edukacji seksualnej do szkół. Wytyczne mogą działać też poprzez uświadomienie i uspokojenie osób, które mają wątpliwości, a wręcz protestują przeciwko edukacji seksualnej. U podstaw kontrowersji leży najczęściej lęk wynikający z niewiedzy. Dlatego też tak ważne jest wprowadzenie edukacji seksualnej w szkołach – by dostarczyć dzieciom informacji, które rozwieją niepewność i lęk, a pozwolą na rozwijanie umiejętności społecznych i interakcji międzyludzkich w zdrowy, satysfakcjonujący i bezpieczny sposób. Według wytycznych WHO holistyczna edukacja seksualna powinna rozpoczynać się właściwie od urodzenia. Dobrze, by formalna edukacja seksualna obecna była już w przedszkolu i towarzyszyła dzieciom przez cały czas nauki w szkole. Rodzaj i poziom kształcenia dostosowany jest do wieku dzieci. Przykładowo, w przedszkolu dzieci uczą się przez zabawę, głównie o różnicach pomiędzy sobą nawzajem, nazywają części ciała, emocje. Temat seksu, tożsamości płciowej, ryzyka związanego z podejmowaniem aktywności seksualnej wprowadzany jest stopniowo wraz z wiekiem dzieci i ich gotowością na przyjęcie tych informacji. Nauka powinna opierać się na rzetelnych danych i mieć na celu przekazanie dzieciom nie tylko merytorycznych informacji, ale też umiejętności samodzielnego formułowania opinii i podejmowania decyzji. W rezultacie przyczynia się to do zmniejszenia ryzyka związanego z aktywnościami seksualnymi.