Edukacja włączająca i jej zadania

Edukacja szkolna w Polsce jest obowiązkowa dla każdego dziecka do osiągnięcia osiemnastego roku życia. W praktyce nie zawsze jednak każde dziecko może otrzymać nauczanie odpowiednie i dostosowane do jego możliwości. Niektóre dzieci uczą się szybciej, inne – wolniej, a jedna ścieżka nauki dla wszystkich może powodować zniechęcenie uczniów do zdobywania wiedzy. Jak uczyć dzieci, by było to efektywne? Jest to problem istniejący w szkolnictwie od zawsze.

Czym jest edukacja włączająca?

Edukacja włączająca jest definicją inicjatywy, która ma być odpowiedzią na powyżej przedstawiony problem i zapewnić nauczanie odpowiednie dla wszystkich uczniów. Podstawą edukacji włączającej są podpisane w maju 2022 roku zmiany w ustawie o systemie oświaty. Nowe przepisy mają wchodzić w życie stopniowo, od września 2022 roku do września 2024 roku. Przewidują one ściślejszą współpracę między resortami w celu podniesienia jakości edukacji uczniów na kolejnych etapach nauki. Kształcenie ma odpowiadać potrzebom każdego dziecka – również dzieci z problemami psychicznymi, których niestety jest w szkołach coraz więcej.

Jakie są założenia edukacji włączającej?

Ustawa przewiduje przede wszystkim zwiększenie w szkołach liczby stanowisk przeznaczonych dla specjalistów. Docelowo liczba ta ma podnieść się o prawie 150%. W przedszkolach i szkołach stworzone zostanie stanowisko pedagoga specjalnego. Placówki będą również zatrudniać więcej psychologów, logopedów i terapeutów pedagogicznych. Będzie to możliwe dzięki ustandaryzowaniu zatrudniania tych specjalistów oraz dzięki zwiększonemu finansowaniu z budżetu państwa. Kluczową rolę w edukacji włączając odgrywają jednak nauczyciele. To ich zadaniem jest – przy odpowiednim wsparciu – zapewnienie uczniom równych szans na otrzymanie odpowiedniej edukacji. Do zajęć z pedagogami i psychologami oraz możliwością indywidualnego toku nauki dla uczniów ze specjalnymi potrzebami dołączy teraz pomoc w postaci asystenta ucznia. Dodatkowo do dyspozycji nauczycieli pozostawać mają specjaliści ze Specjalistycznego Centrum Wspierającego Edukację Włączającą.

Jakie cele postawiono w zakresie edukacji włączającej?

W czasie debaty dotyczącej wdrażania edukacji włączającej zostało podanych kilka priorytetowych celów inicjatywy. Jednym z nich jest zapewnienie każdemu dziecku potrzebnej pomocy jak najwcześniej. Z tego względu udostępnione mają zostać bezpłatne narzędzia diagnostyczne mające służyć do oceny rozwoju uczniów – zarówno poznawczego, emocjonalnego, społecznego – a także materiały służące do planowania pomocy uczniom, którzy jej potrzebują. Z roku na rok coraz większa ilość dzieci wymaga wczesnego wspomagania rozwoju oraz pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub psychiatrycznej. Niektóre z tych dzieci mają orzeczoną niepełnosprawność i objęte są kształceniem specjalnym, często w placówkach specjalnych czy integracyjnych. Uczniowie i rodzice będą dodatkowo wspierani w wyborze odpowiednich ścieżek kształcenia zawodowego, a także w momencie wejścia na rynek pracy. Ponadto celem edukacji włączającej jest uświadomienie uczniów bez specjalnych potrzeb edukacyjnych, że ludzie są różni, a ograniczenia nie świadczą o porażkach. Kluczowe jest tworzenie atmosfery wzajemnego wsparcia, akceptacji i pomocy. Dodatkowo zadaniem edukacji włączającej ma być poprawa jakości nauczania poprzez stworzenie materiałów edukacyjnych, kształcenia nauczycieli i zatrudnianie w szkołach specjalistów, którzy mieliby za zadanie wspierać uczniów i kadrę w tym, by wspólnie stworzyć atmosferę akceptacji i umożliwić każdemu dziecku pozyskanie odpowiedniej pomocy i edukacji.